Kwaliteitseisen en controle
Waarvoor heb je water met de kwaliteit van drinkwater nodig?
Je gebruikt water dat voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen voor drinkwater om:
- van de kraan te drinken
- (warme) dranken (zoals thee, koffie, soep …) te bereiden
- voeding te bereiden (koken, groenten wassen ….)
- af te wassen
- te douchen, een bad te nemen, tanden te poetsen …
Ook voor persoonlijke hygiëne is echt wel water nodig dat voldoet aan de kwaliteitseisen voor drinkwater. Kleine kinderen, ouderen en mensen met een verminderde weerstand zijn gevoeliger voor wondinfecties en/of ademhalingsinfecties bij contact met de huid en/of inademen van aerosol van water met slechte microbiologische kwaliteit.
De Vlaamse drinkwaterwetgeving heeft het niet over ‘drinkwater’ maar over ‘water bestemd voor menselijke consumptie’.
Kwaliteitseisen drinkwater
Drinkwater moet altijd gezond en schoon zijn. Het moet voldoen aan de vastgelegde kwaliteitseisen voor de microbiologische en chemische parameters. Een overschrijding voor deze parameters kan een impact hebben op de gezondheid van de gebruikers.
Er zijn ook een aantal indicatorparameters en aanvullende parameters vastgesteld die meegenomen worden bij de evaluatie van de drinkwaterkwaliteit.
De waterleveranciers onderzoeken het drinkwater ook op andere stoffen.
- Pesticiden in drinkwater: welke stoffen meten we?
- Welke pesticiden opgevolgd moeten worden in het drinkwater, bepaalt de waterleverancier zelf op basis van een risico-evaluatie. Deze risico-evaluatie bepaalt welke pesticiden kunnen voorkomen in de bronnen gebruikt voor de productie van drinkwater, worden opgevolgd in het ruwwater en het afgewerkte drinkwater.
Ter ondersteuning van de waterleverancier werkte de VMM een aantal richtlijnen uit. Zo werd onder meer een lijst van relevante en niet-relevante metabolieten opgesteld.
Meer informatie over de aanwezigheid van pesticiden in het kraanwater vind je terug in het rapport Kwaliteit van het drinkwater.
- Perfluorverbindingen (PFAS) in drinkwater
Eind 2018 werd door het Departement Zorg in samenwerking met de VMM al een verkennend onderzoek uitgevoerd rond het voorkomen van PFAS in kraanwater.
Eind december 2020 is een nieuwe Europese drinkwaterrichtlijn goedgekeurd. Die werd omgezet in Vlaamse wetgeving begin 2023. Voor PFAS zijn er nu wettelijke parameterwaarden vastgelegd waar het water bestemd voor menselijke consumptie moet aan voldoen.
Sinds de zomer van 2021 hebben de waterbedrijven een uitgebreide meetcampagne naar PFAS uitgevoerd. De VMM verwerkte de resultaten in twee rapporten:
- Wat met nieuwe stoffen?
- De waterbedrijven onderzoeken het drinkwater op allerlei mogelijke stoffen. Wordt er een nieuwe stof gevonden, dan moet de waterleverancier dit melden aan de toezichthouders (de VMM en het Departement Zorg). Die evalueren de relevantie van de stof voor drinkwater. Kan de stof relevant zijn, dan wordt een voorzorgswaarde afgeleid.
- - Is de concentratie van de stof in het drinkwater lager dan deze voorzorgswaarde, dan moeten we niet ongerust zijn en zijn er geen verdere stappen nodig;
- - Ligt de concentratie van de stof in het drinkwater boven deze voorzorgswaarde, dan stelt de Vlaamse regering een richtwaarde of parameterwaarde vast.
- De VMM heeft samen met het Departement Zorg een methodiek uitgewerkt, waarin we bespreken hoe we omgaan met niet-genormeerde chemische stoffen in drinkwater.
- Bekijk voor welke stoffen een voorzorgswaarde werd afgeleid of richtwaarde werd vastgesteld.
Meer informatie over de aanwezigheid van nieuwe stoffen in het kraanwater vind je terug in het rapport Kwaliteit van het drinkwater.
Organisatie van de controle
Alle waterleveranciers in Vlaanderen zijn verplicht om de kwaliteit van het drinkwater op te volgen en te controleren.
Waterbedrijven
De waterbedrijven bewaken de kwaliteit van het kraanwater door de volledige keten (van bron tot kraan). Ze meten het water heel regelmatig en het wordt op heel wat parameters getest.
De waterbedrijven maken elk jaar een controleprogramma op. Dat bezorgen ze vóór 1 september van het voorafgaande jaar aan de VMM ter goedkeuring. Het controleprogramma bevat het aantal adressen waar jaarlijks een waterstaal genomen wordt.
Private waterleveranciers
Ook een private waterleverancier is verplicht om, net zoals de waterbedrijven, het drinkwater dat hij levert regelmatig te (laten) controleren en hierover jaarlijks te rapporteren aan de VMM.
Documenten voor private waterleveranciers:
• handleiding
• formulier controleprogramma
Private waterwinners
Gebruik je als particulier putwater of regenwater voor drinkwatertoepassingen, dan moet dit ook voldoen aan de drinkwaterkwaliteitseisen. Dit ter bescherming van jouw gezondheid en die van je gezin.
Zelfs kristalhelder put- of regenwater, kan nog altijd besmet zijn en/of niet voldoen aan de kwaliteitseisen voor drinkwater. Als private waterwinner ben je zelf verantwoordelijk voor het opvolgen en bewaken van de kwaliteit.
Aanbeveling: Sluit aan (als het kan) op het openbare waternet. Kraanwater geleverd door het waterbedrijf is altijd een veilige en gezonde keuze voor je drinkwater.
Kwaliteitscontrole
Om ervoor te zorgen dat je drinkwater veilig is, moet je het water uitgebreid en minstens om de vijf jaar laten controleren voordat je het gebruikt voor drinkwatertoepassingen.
Voldoet het niet, dan moet je de nodige herstelmaatregelen nemen vooraleer je het putwater of regenwater gebruikt voor drinkwatertoepassingen.
- De kwaliteit van putwater is afhankelijk van de diepte, verontreinigingsbronnen in de omgeving en de putconstructie.
- De kwaliteit van regenwater verschilt heel sterk en is afhankelijk van bv. vervuiling van de oppervlakken waarmee het water in contact komt (dak, dakgoten ...), de opslagcondities ...
Hoe je de kwaliteitscontrole het beste aanpakt, lees je in de richtlijnen gebruik grondwater voor drinkwater door particulieren.
Gratis controle
Ben je niet aansluitbaar is op het openbare waternet? Dan kan je elk jaar een gratis watercontrole aanvragen bij je waterbedrijf. Het waterbedrijf bezorgt de resultaten aan het Departement Zorg, dat de aanvrager informeert.
Contacteer je waterbedrijf voor een putwatercontrole.
Kwaliteit van je kraanwater
De VMM analyseert jaarlijks de resultaten van metingen van het controleprogramma die de waterbedrijven uitvoeren. De bevindingen wordt gerapporteerd in een jaarlijks rapport: Kwaliteit van het drinkwater.
Je kan bij jouw lokale waterbedrijf gegevens over de kwaliteit van het in jouw gemeente geleverde kraanwater opvragen, zoals de hardheid of de hoeveelheid nitraten.
